Wózki widłowe mogą być używane nie tylko do transportu ładunków na paletach. Przy zastosowaniu odpowiedniego wyposażenia dodatkowego, wózek widłowy może zamienić się w wysięgnik do platformy roboczej, pojazd do transportu materiałów sypkich, pług śnieżny lub zamiatarkę.
Wyposażenie dodatkowe pozwala skoncentrować w jednym urządzeniu funkcje wielu różnych maszyn i w ten sposób ograniczyć wydatki i w pełni wykorzystać wózek widłowy, który akurat nie jest wystarczająco obłożony pracą. Należy pamiętać, że wyposażenie dodatkowe montowane na stałe (łączone w jeden mechanizm z konstrukcją wózka widłowego lub z jego układem hydraulicznym), musi zostać zgłoszone do Urzędu Dozoru Technicznego.
Jakie wyposażenie dodatkowe można zamontować w wózku widłowym?
Na rynku dostępne są dziesiątki różnych akcesoriów, które można zamontować do wózków widłowych. Dodatkowy osprzęt wykorzystywany jest między innymi do czołowych wózków spalinowych i elektrycznych, wózków terenowych, wózków typu heavy truck, ładowarek teleskopowych. Wśród akcesoriów znajdziemy zarówno proste, szybko montowane i łatwe do demontażu na widłach oraz specjalistyczne urządzenia, które wymagają bardziej skomplikowanych zabiegów montażowych, w tym połączenia z układem hydraulicznym wózka.
W grupie najpopularniejszych elementów wyposażenia dodatkowego wózków widłowych znajdują się m.in.:
- platformy robocze – różnego typu kosze i podesty z barierkami, które doskonale nadają się do prowadzenia prac serwisowych, montażowych i naprawczych na wysokościach – zapewniają możliwość uniesienia wykonawcy wraz z odpowiednią ilością sprzętu i materiałów,
- łyżki, szufle, pługi – akcesoria przydatne do przewożenia i przesuwania materiałów sypkich, znajdujące zastosowanie w pracach budowlach i rolnictwie oraz przy zimowym odśnieżaniu,
- kontenery – bardzo bogaty asortyment wielkości i sposobów działania: kontenery z otwieranym dnem, kontenery uchylne i samowyładowcze oraz specjalistyczne kosze i kontenery do transportu wysokich butli z gazami technicznymi,
- wywrotnice (obrotnice) – umożliwiają obracanie unoszonych skrzyń czy kontenerów i wysypywanie ich zawartości,
- paletyzery – pozwalają na jednoczesne pobieranie dwóch palet, niektóre modele wyposażone są również w widły z możliwością regulacji długości,
- zamiatarki – wyspecjalizowane urządzenia do sprzątania outdorowego (ulice, place) oraz wewnątrz magazynów, przystosowane najczęściej również do odmiatania śniegu,
- wagi – wózek widłowy może być bardzo wygodną mobilną wagą (elektroniczną lub włączaną w układ hydrauliczny wózka) do szybkiego sprawdzania masy dużych ładunków – waga może być montowaną na stałe częścią wyposażenia wózka, ale można też korzystać z wag hakowych, podwieszanych na widłach, które są przydatne np. przy ważeniu big-bagów i innych przedmiotów transportowanych bez użycia palet,
- haki – zarówno w wersji mocowanej na stałe, jak też do szybkiego montażu (nakładania) na jednej lub dwóch widłach,
- ostrogi – po zamocowaniu na widłach umożliwiają transport kręgów i różnego typu materiałów w postaci zrolowanej,
- trawersy – bardzo bogaty asortyment akcesoriów złożonych z nakładki na widły lub montowanej na stałe belki z różnymi rodzajami haków, uchwytów – zarówno stałych, jak też przesuwnych lub wyposażonych w karetkę,
- chwytaki – najpopularniejsze są specjalistyczne chwytaki do transportu beczek oraz big-bagów, a także pazury dociskowe stosowane przede wszystkim w transporcie i załadunku kłód drewna,
- żurawie – najczęściej mocowane na stałe wysięgniki z hakiem (na karetce lub stałym), które przeznaczone są do unoszenia i transportu szczególnie ciężkich przedmiotów o relatywnie niewielkich gabarytach, takich jak silniki, odlewy żeliwne czy części maszyn,
- pozycjonery wideł – zapewniają przesuwanie wideł w poziomie,
- przedłużki wideł – tańszy (od zakupu drugiego kompletu) sposób na zwiększenie długości roboczej wideł: przedłużki są lżejsze i łatwiejsze w szybkim montażu od wymiany wideł na dłuższe.
Na co zwrócić uwagę przy wyborze i stosowaniu wyposażenia dodatkowego?
Korzystanie z wyposażenia dodatkowego wiąże się z mniejszą lub większą ingerencją w konstrukcję wózka widłowego. Należy mieć świadomość, że nawet proste przedłużenie wideł wpływa w istotny sposób na możliwości użytkowania. Jedną z podstawowych kwestii, jakie należy uwzględnić, jest udźwig wózka. Ma to kluczowe znaczenie przede wszystkim przy stosowaniu platform: przeszacowanie możliwości posiadanej maszyny może zakończyć się tragicznym w skutkach wypadkiem.
Stosując platformy należy pamiętać, że przy maksymalnym wysięgu masztu wózek powinien mieć udźwig pięciokrotnie przewyższający sumę masy własnej platformy oraz jej dopuszczalnego obciążenia. Na przykład, jeżeli platforma waży 140 kg i ma nominalną nośność 200 kg, to udźwig wózka powinien wynosić minimum 1700 kg (140 kg + 200 kg x 5). Niezależnie od masy platformy i jej nośności, udźwig wózka nie powinien być mniejszy niż 1000 kg. Ustalenie, czy konkretny model platformy będzie można bezpiecznie użytkować przy użyciu posiadanego przez nas wózka, wymaga przede wszystkim sprawdzenia szerokości platformy, czyli maksymalnej odległości od czoła wideł. Wiedząc, jak daleko odsunięty będzie ładunek (platforma wraz z operatorem i sprzętem), w tabeli udźwigów wózka możemy sprawdzić, czy posiadana przez nas maszyna spełni wymagane parametry (omówiony wyżej udźwig równy pięciokrotności masy platformy z ładunkiem). Szczególnie staranne wyliczenia należy przeprowadzić w przypadku montowania platform na wózkach wysokiego składu (reach truck), w przypadku których wysokość podnoszenia jest znaczna, a przez to rośnie też ryzyko zaistnienia groźnych następstw każdej nieprawidłowości w obsłudze platformy.
W podobny sposób, w oparciu o diagram udźwigu, należy sprawdzać możliwości stosowania wszystkich akcesoriów, w tym szczególnie tych (np. żurawi czy przedłużek wideł), które w istotny sposób wpływają na stateczność wózka widłowego.